UÇAK KRİZİ TARIM KRİZİNE DÖNÜŞTÜ
Uçak krizinin ardından Rusya hükümetinin Türk ürünlerine karşı başlattığı uygulamalar ilçemizden yapılan yaş sebze ve meyve ihracatında sıkıntı yaşanmasına neden oldu. FTSO tarafından organize edilen toplantıda sektör paydaşları bir araya geldi. Toplantıda Rusya ile yaşanan uçak krizinin ardından tarım ihracatının durumunu değerlendirilirken, krizden çıkış yolları da masaya yatırıldı.
Yapılan toplantıda bölgemizin ürün kalite ve standardının yeterli olduğuna dikkat çeken sektör paydaşları, Avrupa pazarına açılmanın yollarının bulunması gerektiğinde birleştiler. Bu kapsamda önümüzdeki yıl Almanya’ya iş gezisi ve tarım ürünü ticareti yapan şirketlerle görüşülmesi planlanıyor.
Bölgemizden yıllık toplam ihracat, Ortaca ve Ova- Kınık dahil 300 bin tonu geçiyor.
Rusya’nın yaş sebze ve meyve ihracatını kesmesinin ardından soruna kalıcı çözüm bulmak için hareket eden Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası tarafından üretici ve ihracatçıları rahatlatacak çözüm önerileri aranıyor. Uçak krizinin ardından ilk günlerden itibaren farklı pazarlara yönelmek isteyen ihracatçılar, başta domates gibi ürünleri Irak’a pazarlama yolunu seçmişlerdi. Hükümet çalışmalarının dışında krize kalıcı çözüm bulmak isteyen FTSO, düzenlediği toplantıda, tarım ile ilgili sektör paydaşlarını bir araya getirdi. Mutlaka Avrupa pazarına girilmesinin gerektiği dile getirilen toplantıda, Avrupa’ya ürün satılmasının yolunun globalgap belgesi almaktan geçtiği belirtilerek, bölgemizde iyi tarım uygulamasıyla elde edilen ürünlerin Avrupa’nın aradığı şartlardan daha iyi durumda olduğuna dikkat çekildi. Toplantıda, iyi tarım uygulaması yapan üreticilerin globalgap belgesi almaya yönlendirilmesi ve ürünlerin Avrupa pazarına satılmasıyla krizlerin bölgemizi bu denli etkileyemeyeceğine belirtildi.
Rusya ile yaşanan sorunun giderilmesini ve eskisi gibi hukuki çerçevede ihracat yapmak istediklerini belirten ihracatçılar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerinde çalışan personelden de özellikle bu tür kriz dönemlerine ayak uydurabilmelerini istediler. İhracatçılar, Rusya’ya Avrupa pazarının da alternatif olabileceğini kaydetti.
Aralık ayındaki gelişmeleri izleme kararı alan katılımcılar, Ocak ayında gelişmeler doğrultusunda harekete geçecek
14 Aralık Pazartesi günü saat 14.30 ‘da FTSO Meğri Salonunda yapılan toplantıya FTSO Yönetim Kurulu Başkanı Akif Arıcan, FTSO Meclis Başkanı Osman Çıralı, Fethiye İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Şaban Sarıkaya, Seydikemer İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Engin Maraşlı, Türkiye Yaş Sebze ve Meyve Haller Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi ve Batı Akdeniz Toptancı Hali Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Atabey Akgün, Seydikemer Ziraat Odası Başkanı Muhsin Gümüş,Ziraat Odası Başkanı Kenan Karayiğit, FTSO Genel Sekreteri Füsun Şahin, Akgünler Tarım Sahibi Ahmet Dönmez, Cevizlioğulları Ltd. Şti. sahibi Mustafa Cevizli,Celaleddin Ltd. Şti. sahibi Arif Bozyel, Uzantı Dış Ticaret sahibi ve FTSO Meclis Üyesi Mehmet Saraç, Tiesseafead Su Ürünleri Tic. Aş. Ortağı Atabey Şahin, S.S. Karaköy Tar. Köy. Koop. Başkanı Ömer Ali Yıldırım katıldı.
“Bakanlık, desteğe sıcak bakıyor”
Toplantıda ilk olarak Rusya ile yaşanan uçak krizinin tarım ihracatına etkileri ele alındı. Türkiye Haller Federasyonu üyesi Atabey Akgün, sıcak duyarlılığı için Fethiye Ticaret ve Sanayi Odasına teşekkür ederek sözlerine başladı. Akgün, “Sınırlarımızda yaşanan emperyalist proje bize de sıçradı, komşularımızla sorun yaşadık.” diyerek olayları değerlendirdi. Haller Federasyonu olarak Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkçi ile görüştüklerini belirten Atabey Akgün, Bakanlıktan destek istediklerini, bakanın konuya sıcak baktığını ve konuya hakim olduğunu ifade etti. Domates ihracatının ilk başlarda yaşanan krizden etkilenir gibi olduğunu ancak üretimin normal periyodunda seyretmesi ile birlikte etkinin azaldığını kaydeden Atabey Akgün, diken salatalık ve narenciyenin ciddi zarar gördüğünü kaydetti. Gelecek günlerde domates rekoltesinin yükseleceğini belirten Akgün, bu süreçte domatesin de bu krizden zarar görebileceğini ifade etti. Küçük işletmelerin krizlerden daha çok etkilendiğini kaydeden Akgün, küçük işletmelerin ticaret odaları önderliğinde birleşmeleri önerdi.
Kriz butik firmaları vurdu
Uzantı Dış Ticaret sahibi ve FTSO Meclis Üyesi Mehmet Saraç da Rusya ile yaşanan kriz sonrası tarım ihracatında en çok dikenli salatalığın etkilendiğini belirtti. Saraç, yaşanan kaybın İsrail’in ve Irak’ın talepleri ile biraz olsun hafiflediğini ancak 75 kuruş maliyeti olan dikenliği salatalığın 10-20 kuruştan konservecilere satılmaktan kurtulamadığını kaydetti. Mehmet Saraç, “Tacir kısmında lojistiği iyi olan firmalar kendine gard yapabildi. Butik çalışan, ufak satıcılar en fazla zarar gördü. Ukrayna kapısında tacirlerle dalga geçildi. Gümrük vergisi 1,5’ten 9’a çıkarıldı. Domatesler çürüdükten sonra teslim edildi, çürüdüğü için de satılamadı. Şimdi üreticide de ihracatçıda da ne olacağı belli olmayan bir durum ve umutsuzluk var. İhracatçı üreticiden 3 liraya domates alıyor ama ne olacağını bilmiyoruz. Umarım bu durum düzelir ve eskisi gibi hukuki çerçevede süreç devam eder.” dedi.İhracatçılar bankaların kriz sonrası ihracatçıların çeklerine para vermemeye başladığını da ifade etti.
Toplantıda bürokraside yaşanan sorunlar da gündeme geldi. İhracatçılar bu tür kriz dönemlerinde memurlardan, kendilerine yardımcı olmalarını ve risk almalarını beklediklerini ifade etti.
Cevizli firması Sahibi Mustafa Cevizli, asıl krizin ayın 20’sinden sonra başlayacağını belirterek “Meyve ve sebze alımları 1 Ocaktan itibaren durdurulacak. Ayın 20’sinden sonra hiç bir ihracatçı Rusya’ya mal gönderemeyecek. Üreticiden alım yapılacağını tahmin etmiyorum. Şimdi seralarda domates yetişti ve 2- 3 hafta içerisinde satışının yapılması lazım. Ürün çok olunca diğer pazarlara da sıkıntı yaratır. Rusya krizi sonrasında mallar Ukrayna’ya yönlendirildiği için orada domates yüzde elli ucuzladı. Devletin yeni pazarlar için çalışma yapması lazım” diye konuştu. Samsun gümrüğünde bir sayının yanlış yazılması nedeniyle ihracat gemisinin 2 gün beklediğini kaydetti. Eximbank’ınihracatı destekleyen kredilerine de değinen Mustafa Cevizli, bölge ihracatçısının Eximbank’ın avantajlarını bilmediğini ve kullanmadığını ifade etti.
Fethiye Ziraat Odası Başkanı Kenan Karayiğit ihracatçının devlet tarafından desteklendiğini belirterek “Üreticiye yapılan bir desteği duymadık. Açıklamalarda ihracatçı, nakliyatçı, kasacının zararı nedeniyle destekleneceği belirtiliyor ama desteğin çiftçiye yansımasından söz edilmiyor.
Seydikemer Ziraat Odası Başkanı Muhsin Gümüş, asıl sıkıntının bir hafta sonra başlayacağını belirterek “Yetişen domatesler alınmazsa çok sıkıntılı bir durum yaşanacak. Toplu çöküşe geçeceğiz. Keşke ihracatçıya desteği daha fazla verseler de üreticilerin yetiştirdiği ürünleri almaya devam etseler” dedi.
Bölgemizde yetişen ürünlerin Avrupa ülkelerine satılabilmesi için üreticilerin Globalgap belgesi alması gerektiği belirtilerek, bu durumda yaşanan krizlerin bölgemizi etkilemeyeceğine dikkat çekildi. Ülkemizde uygulanan iyi tarım uygulamasının globalgap’e uygun olduğu ancak, Avrupa Birliği ülkelerinin bunu tanımadığı belirtilerek üreticilerin bilinçlendirilerek globalgap belgesi almaya yönlendirilmesi gerektiği dile getirildi. Avrupa’ya sağlıklı ürün gönderilmesi halinde AB ülkelerinin en önemli tedarikçisi olunabileceği belirtilerek, üreticilerin sağlıklı ürün yetiştirmeyi istemesi ve bunun için mücadele etmesi gerektiğine dikkat çekilerek “Globalgap standartlarında üretim yapan üreticilerin çoğalması lazım” dediler.
Arıcan: ‘Avrupa’ya iş gezisi düzenleyelim”
FTSO’nun tarıma yeni yeni destek verdiğinin söylenmesinin ardından söz alan FTSO Başkanı Akif Arıcan, tarıma da diğer sektörler kadar yer verildiğini belirterek “Biz göreve geldiğimizde Fethiye Ticaret Odasıydı. Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası olarak yolumuza devam ediyoruz. Turizmciler sürekli Odamıza gelip sorunlarıyla ilgili çözüm arıyorlar, bizden destek istiyorlar. Tarımcılar ise biz davet ettiğimiz halde zar zor geliyorlar. Geçen yıllarda düzenlediğimiz birçok etkinlik ilgisiz kaldı. Ama biz buna rağmen hizmet vermeye, sorunları için çözüm bulmaya çalışıyoruz” dedi.
Yeni pazar arayışı için Almanya ve orta Avrupa ülkelerinin pazarına girmek için araştırma yapılabileceğini belirten Arıcan, “KOSGEB desteğiyle Almanya’ya iş gezisi düzenleyelim. İş gezisinde pazar araştırması yapıp, tarım ürünü ticareti yapan şirketlerle, oradaki muhataplarımızla görüşelim. Devlet çalışmasını yapsın ama bizde yerel olarak pazar araştırmamızı sürdürelim. Bölgemizi krizden güçlü çıkarmak için çaba sarf edelim. Oda olarak üyelerimizin yanındayız” dedi.
Toplantının sonunda 2016’da Almanya ve orta Avrupa ülkelerine iş gezisi planlanması, 2017 Yılında da Almanya’da gerçekleştirilen fuarlarda tarım ürünleri standı açılması görüşü kabul gördü.
Haber Foto/Hakan Çelikdemir
